Orhan Gazi
(1288 – 1362)
Genel Bilgiler
1288 senesinde Söğüt’de dünyaya gelen Orhan Gazi, Osmanlı Devleti’nin 2. Padişahıdır. Babası Osmanlı Devleti’nin Kurucusu olan Osman Gazi, anası ise Kayı Boyu’nun mühim isimlerinden önde gelen Ömer Bey’in kızı Mal Hatun’dur.Osmanlı Devletini Osman Gazi kurmuştu fakat Osmanlı devletini teşkilâtlandıran ve büyük bir devlet haline getiren Orhan Gazi idi.
Orhan Gazi’den sonrasında padişah olan oğlu, I. Murad (Murad Hüdavendigar) Nilüfer Hatun adlı eşinden dünyaya gelmiştir. Nilüfer Hatun, Bilecik tekfurunun Osman Gazi’ye kurduğu tuzak neticesinde, tutsak alınan Yarhisar tekfurunun kızı Holofira’dır. 1299 senesinde Orhan Gazi ile evlenmiş ve Nilüfer hatun adını almıştır. Ek olarak Nilüfer Hatun, Osmanlı Devletin’e giren ilk yabancı gelindir.
Orhan Gazinin öteki eşleri; Bizans İmparatoru III. Andronikos’un kızı Asporça Hatun, Bizans İmparatorunun kızı Holofira Kantakouzene, Mahmud Alp’in kızı Eftandise Hatun’dur.
Orhan Gazi’nin 6 adam ve 1 kız olmak suretiyle 7 evladı vardır. Adam evlatların adları; Eyüp, Süleyman Gazi, Şehzade İbrahim, Şehzade Halil, Şehzade Kasım ve Murad Hüdavendigar’dır. Kız çocuğunun adı ise Fatma Hatun’dur.
1326 senesinde Babası Osman Gazi’nin vefatı ile Osmanlı Devleti’nin başına geçen Orhan Gazi, 1362 senesinde vefat edene kadar tahtta kalmıştır. Kendisinden sonrasında ise tahtı, Oğlu Murad Hüdavendigara bırakmıştır.
Padişahlıktan Öncesi
Gençlik yıllarında Şeyh Edebali ve Dursun Fakih şeklinde oldukça mühim zatlardan dersler alan Orhan Gazi, kumandanlık ve devlet adamlığı mevzularında eğitim alarak Babası Osman Gazi’nin sağlığında da devlet yönetiminde etken bir rol alıyordu. Öyleki ki Orhan Gazi hemen hemen 23 yaşlarında genç bir delikanlı iken, 1311 senesinde, kendisine, babası Osman Gazi tarafınca Sultanönü ve çevresinin yönetimi verildi. Bu bölgedeki görevi, Germiyanoğulları beyliğinden gelebilecek saldırıları önlemek ve devletin bu bölgedeki sınırını korumaktı.
1316 senesinde Çavdar aşireti ile Oynaş Hisarda bir muharebeye girdi ve aşiretin reisi Çavdaroğlu’nu da tutsak alarak aşireti püskürtmeyi başardı. Bu başarının arkasından Osman Gazi’nin itimatını daha fazlaca kazanan Orhan Gazi’nin emrine Akça Koca, Gazi Abdurrahman, Konur Alp ve Köse Örnek şeklinde büyük askerler de verilerek, kendisine Karadeniz ve Sakarya ırmağı içinde kalan Bizans topraklarının fethedilmesi görevi verildi. Orhan Gazi verilen bu görevi de fazlaca kısa zamanda yerine getirdi.
1320 yılına gelindiğinde Osman Gazi Hastalanmış ve oldukça yaşlanmıştı. Devletin idaresine ona vekaleten Orhan bey bakmaya başlamıştı. 1315 yılından beri kuşatım altında olan Bursa fethedilmeyi bekliyor, sadece Osman Gazi bunu başaramayacak kadar bitkin bir haldeydi. Osman Gazi de gerçekleşmesini fazlaca istediği bu fetih için Oğlu Orhan Gazi’yi görevlendirdi ve 1326 senesinde, babasının vefatından kısa bir süre ilkin, Orhan Gazi bu kurtarılışı gerçekleştirmiş oldu.
Bursa’nın fethinden kısa bir süre sonrasında Osman Gazi vefatı üstüne tahta oğlu Orhan Gazi geçmiştir.
Padişahlık Süreci
Babasının cenazesini Bursa’ya defnettikten sonrasında ilk iş olarak devletin başkentini Yenişehirden Bursaya taşiyan Orhan Gazi, fetih hareketlerine hız vererek İznik’i aldı. İznik’in Bizans için önemi oldukça büyüktü. Bizansı Anadolu’ya ve Asya’ya bağlayan tüm tecim yolları İznik üstünden geçiyordu ve bu kent artık Osmanlı Devletinin hakimiyetindeydi. Bu durum Osmanlı Devleti’nin Anadoludaki prestijini arttırdığı şeklinde Bizans İmparatoru III. Andronikos’u da oldukça yıpratıyordu.Bu sırada Bizans’ta taht kavgalarından meydana gelen iç karışıklıklardan dolayı Bizans imparatoru, Orhan Gazi’den sulh istemek mecburiyetinde bırakıldı.
Orhan Gazi İznik’in fethedilmesinden sonrasında, 1331 senesinde İznik’teki meşhur Ayasofya Kilisesi camiye çevrildi.
Osmanlılar Aydos,Semindire ve Kandıra kaleleri alalarak İstanbul boğazına kadar gelmeleri Bizans imparatorluğunu korkuttu. Bizans imparatoru III. Andronikos, fethedilen kaleleri geri almak bir ordu hazırladı. 1329 senesinde Orhan Bey komutasındaki Osmanlı ordusu, Maltepe (Palekanon ) Cenginde Bizans ordusunu yendi.
Karesioğulları Beyliği’nin başındaki Karesi Bey’in ölümü ile oğulları içinde çıkan beylik mücadelesinden faydalanan Orhan Gazi Karesioğulları’nın topraklarını Osmanlı egemenliğine aldı. Karesioğulları Osmanlı Devletine katılan ilk beylikti ve bu beyliğin egemenlik altına alınması ile ilk kez Ege ‘de kıyı edinilmiş oldu. Bu beyliğin tecrübeli komutan ve donanmasından da faydalanılarak Orhan Gazi döneminde denizcilik faliyetleri başladı.
Pek fazlaca askeri ve siyasal zaferi olan Orhan Gazi döneminde, yaya ve müsellemden oluşan ilk tertipli ordu kuruldu,ilk Osmanlı Medresesi olan İznik Süleyman Paşa Medresesi açıldı, ilk kez gümüş Osmanlı parası basıldı ve ilk divan teşkilatı oluşturuldu.
1359 senesinde oğlu Süleyman Paşa, avlanırken atından düşüp yaşamını yitirdi. Bu vaka üstüne üzüntüsünden hastalanan Orhan Gazi 1362 senesinde yaşamını yitirdi.
Orhan Gazi sarı sakallı, uzunca boylu, mavi gözlü idi. Dengeli ve kesin bir yapısı vardı. Önlemli, adil ve kimseyi rencide etmeyen davranışları, iyi ahlakı ve kişilik haklarına riayet edişi ile bilinirdi.
Yorum 0